Nederlanders discrimineren niet. Zeggen we. Maar in onze ijver niets ten nadele te beweren over allochtonen, homo-trans- of biseksuelen, de islam en andere godsdiensten, hebben wij één blinde vlek: het christendom. Ooit zag ik een programma met drie actrices die Anne Frank hadden uitgebeeld. Een van hen bleek belijdend protestant te zijn. Meewarig glimlachend poogde interviewster Hanneke Groenteman de vrouw haar dwaling te laten inzien, maar deze was verrassend standvastig. Groentemans toon werd allengs venijniger en sarcastischer: hoe kón iemand in onze tijd nog Christen zijn?! – Het publiek glunderde van leedvermaak.
Onlangs stak ik de loftrompet over Sofia Goebaidoelina. Midden in mijn betoog over deze wat mij betreft grootste levende componist, noemde een musicus haar ‘een kruidenvrouwtje’. Ik was perplex! Hoe kon hij enige overeenkomst zien tussen mijn idool en de vermaledijde Klazien-uit-Zalk? De man mompelde dat hij wel haar muziek waardeerde, maar ‘niks kon met dat geleuter over God’.
Nu schuwt Goebaidoelina inderdaad het uitdragen van haar – Russisch-orthodoxe – geloofsovertuiging niet; zij beschouwt zichzelf als middelaar tussen hemel en aarde. Maar juist dankzij deze diepe verbondenheid met de kosmos schrijft zij zulke onontkoombare, universeel-menselijke muziek.
Dat geldt ook voor haar Johannes-passie, een antwoord op Bach. Dit oratorium heeft niets zwijmeligs, maar is één uitbarsting van levensvreugde, angst, lijden en hoop, gevangen in een partituur vol kleur en met een diep-Russische bas die zelfs het hart van de grootste scepticus zou vermurwen.
– Benieuwd wat de musicus hiervan zegt.
Thea Derks
Eerder verschenen in Klassieke Zaken nr. 1 2002
Sofia Goebaidoelina: Johannes-Passion
Koor en orkest van het Mariinsky Theater, Sint Petersburgs Kamerkoor en solisten o.l.v. Valery Gergiev
hännsler classic CD 98.405